Đây là một loại cỏ mềm, mọc bò lan trên mặt đất, phân rất nhiều cành, ở ngọn có lông mịn trắng, nhưng toàn thân trông nhẵn bóng, lá đơn mọc so le, hình ba cạnh, đầu tù, phía cuống hẹp lại, mép có hai răng cưa, dài 10 - 18mm, rộng 6 - 10mm, gân chính hơi nổi ở dưới mặt lá, gân phụ không rõ, không có cuống. Khi vò ra có mùi hắc... Hằng năm có thể thu hái vào các tháng từ tháng 11 năm trước đến tháng 2 năm sau, khi cây ra hoa. Sau khi thu hái, người ta rửa sạch đất cát, phơi khô hoặc sấy khô, khi dùng có thể sao qua hoặc sao vàng.
Theo dược học cổ truyền, cóc mẳn vị cay, tính ấm, không độc, có công dụng trừ phong, tán hàn, tiêu viêm, giải độc, thông mũi họng, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như cảm mạo, viêm đường hô hấp trên, viêm mũi dị ứng, sốt rét, ho gà, mắt đau sưng đỏ có màng mộng, chốc lở, eczema, rắn cắn, tổn thương do trật đả... Cùng với các vị thuốc khác như kim ngân hoa, tân di, hoa cứt lợn tím, thương nhĩ tử..., cóc mẳn cũng có tác dụng chữa viêm mũi dị ứng khá tốt.
- Các trường hợp ho khan, ho lâu ngày, ho có nhiều đờm kèm khó thở hoặc các trường hợp ho gà, nhất là đối với trẻ em nhỏ tuổi; có thể dùng dưới dạng cây tươi, rửa sạch, giã vắt lấy nước cốt, hòa thêm chút mật ong cho dễ uống, ngày 2 - 3 lần, mỗi lần dùng 8 - 10g. Người lớn liều dùng 20 - 40g tươi hoặc 16 - 30g khô, dưới dạng nước sắc. Có thể phối hợp thêm với các vị thuốc khác như lá hen 12g, bách bộ 10g, bạc hà 8g, trần bì 8g dưới dạng nước sắc để trị viêm phế quản cấp, mạn tính.
- Khi bị cảm sốt có ho: dùng cóc mẳn, lá xương sông, râu ngô, mỗi thứ 40g, sắc uống 2 lần trong ngày.
- Với trường hợp đau mắt đỏ hoặc do viêm kết mạc: dùng cóc mẳn 12g, bạc hà 12g, thảo quyết minh 8g, cúc hoa 4g. Cho thuốc vào nồi đun sôi nhỏ lửa 15 phút, rồi đem xông hơi một cách nhẹ nhàng vào mắt, sau đó để nguội và uống nước sắc này. Cũng có thể phối hợp với vỏ núc nác (hoàng bá nam), mỗi vị 40g, sắc uống ngày 1 thang, uống liền 1 - 2 tuần lễ để trị đau mắt đỏ.
- Cóc mẳn còn được dùng với tác dụng giải độc, khi bị mụn ngứa, lở loét, có thể lấy cây tươi, rửa sạch, để ráo nước, giã nát, rồi xát vào chỗ bị mụn ngứa. Có thể dùng cách này để trị các bệnh hắc lào, ngày làm nhiều lần. Trường hợp mụn ngứa, chảy nước vàng... nên dùng cóc mẳn khô, 30 - 40g, sắc nước, rửa vài lần trong ngày.
- Trường hợp tăng huyết áp: dùng cóc mẳn 20g, hạ khô thảo 10g, mẫu đơn bì 10g (đập vụn, sao qua), hoa hòe 6g (sao vàng), cỏ ngọt 8g. Có thể dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc dạng chè, uống hàng ngày.
- Chữa viêm mũi dị ứng: lấy cóc mẳn tươi rửa sạch, vò nát rồi nút vào lỗ mũi từng bên một trong khoảng 30 phút, mỗi ngày làm 2 lần. Hoặc dùng cóc mẳn phơi khô, tán thành bột rồi thổi vào lỗ mũi, mỗi ngày vài lần. Hoặc dùng bông gòn vô khuẩn thấm nước muối sinh lý, lăn qua bột cóc mẳn rồi nhét vào lỗ mũi từng bên một, sau 30 phút thì lấy ra, mỗi ngày làm 1 lần. Hoặc dùng cóc mẳn sắc đặc thành dạng cao rồi tẩm vào bông gòn vô khuẩn và nút vào lỗ mũi, sau 1 giờ thì lấy ra, mỗi ngày làm 1 lần. Nếu kết hợp sắc cóc mẳn 20g khô hoặc 40g tươi chia uống vài lần trong ngày thì hiệu quả càng cao hơn.
- Phòng trị cảm cúm: Dịch chiết và nước sắc cóc mẳn có tác dụng ức chế khá mạnh đối với sự sinh trưởng của virut cúm, chữa bệnh cúm rất hiệu quả. Dùng 100g cóc mẳn tươi, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa thêm chút rượu trắng, chia 2 lần uống trong ngày, uống ấm, có tác dụng phong tán hàn. Vò nát cây Cóc mẳn tươi, vê tròn rồi nhét vào lỗ mũi, tác dụng thông mũi, tiêu viêm rất tốt. Vò nát cây Cóc mẳn tươi 20-25g (khô 10g), tân di hoa 8g, sắc lấy nước đặc, nhỏ mũi 3-4 lần.
- Chữa sốt rét cơn: Cúc mẳn 120g, 300 ml, sắc còn 200m, sắc uống mỗi ngày một thang, uống trước khi phát sốt 1 giờ.
- Chữa eczema: cóc mẳn 20g, đậu xanh 10g, rửa sạch, thêm vài hạt muối giã nát rồi đắp lên vùng da bị eczema.
- Ngoài ra, cóc mẳn tươi còn được giã nát, thêm ít rượu trắng hoặc giấm ăn, xào nóng, đắp, bó vào nơi bị sưng tấy, tụ máu do chấn thương, té ngã cũng có tác dụng giảm đau, tán huyết tốt.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét