Thiên môn đông

Cây thuốc Nam “Thiên môn đông” còn có tên gọi khác là Thiên môn, Thiên đông, Tóc tiên leo, thuộc họ Thiên môn đông. Cây mọc hoang và được trồng làm thuốc, làm cảnh.
Mô tả: Cây bụi, leo, sống lâu năm, dài 1-2m. Rễ củ mọc thành chùm. Cành biến đổi thành lá hình lưỡi liềm, có mặt cắt 3 góc, đầu nhọn gọi là diệp chi. Lá tiêu giảm thành vẩy nhỏ. Hoa màu trắng, quả mọng hình cầu.
Bộ phận dùng: Rễ củ đã đồ chín, rút lõi, phơi khô (Thiên môn).
Thành phần hóa học chính: Rễ củ Thiên môn đông chứa saponin steroid, phytosterol, polysaccarid, acid amin (asparagin).
Công dụng: Thuốc bổ, chữa ho gà, ho có đờm, thổ huyết. Chữa táo bón, đại tiện khó khăn.
Cách dùng, liều lượng: Ngày 10-20g dạng thuốc sắc. Dùng riêng hay phối hợp với các vị thuốc khác.

Bài thuốc Nam:
1.    Chữa hen phế quản – hen khó thở, khó thở trong thời kỳ thở ra, thở khò khè, nhất lá thời tiết thay đổi lên cơn càng nhiều: Thiên môn 16g, Tang bạch bì 12g, Tô tử 12g, Rễ chanh (sao rượu) 8g, Bình vôi 8g, Củ choc (chế gừng) 12g, Cam thảo 8g, Trầm hương 10g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
2.    Thuốc bổ toàn thân, bổ tinh khí: Nhân sâm 4g, Thiên môn 10g, Thục địa 10g, nước 600ml sắc còn 200ml. Chia làm 3 lần uống trong ngày. Có thể dùng thang này ngâm rượu uống.
3.    Chữa lở miệng lâu năm: Thiên môn, Mạch môn đều bỏ lõi, Huyền sâm, cả 3 vị bằng nhau, tán nhỏ, chiêu với nước, uống hàng ngày thay trà, dùng 20-30 ngày.
4.    Chữa ho cho phụ nữ sau khi sinh: É rừng 20g, Thiên môn 16g, Rễ cối xay 10g, Cam thảo dây 8g, Tang bạch bì 12g. Sắc uống mỗi ngày một thang.
5.    Chữa ho, ho có đờm: Thiên môn, Mạch môn, Ngũ vị tử, sắc thành cao đặc, thêm mật ong để uống. Ngày uống 4-5g cao.